Film en geloof

'Departures' heet de mooie Japanse film, die ik laatst zag. Het gaat over een cellist die in plaats van muziek te maken in het weinig gewaardeerde vak van de doden afleggen terecht komt. De film kreeg een Oscar voor de beste buitenlandse film en mijns inziens terecht. De voormalige cellist heeft zijn vader al enige tijd niet gezien en hij draagt een wrok met zich mee. Ontroerend om te zien is hoe hij aan het einde van de film zijn vader als in een symfonie kunstig en liefdevol aflegt en hoe hij het gezicht van zijn vader helder krijgt.

God als Vader. Kunnen wij de wazige herinnering aan Hem nog wel helder krijgen? Ervaringen en teleurstellingen, woorden van mensen en regels hinderen het ware gezicht van God visueel helder te krijgen. Soms denk ik dat de kerk het zuivere beeld van God getroebleerd heeft.

Een andere mooie film, die ik onlangs zag is de verfilming van de roman 'De Voorlezer' van de Duitse schrijver Bernhard Schlink. In de verfilming met de titel 'The Reader' speelt de prachtige Kate Winslet de rol van Hannah. Het einde van de film wijkt iets af van het origineel, maar is desondanks treffend. Wonderlijk en knap, hoe ik tijdens de film affiniteit krijg met en medelijden heb voor de kampbewaakster. Schlink speelt vaker met deze dilemma's in zijn boeken. De misschien typisch Duitse ambivalentie gebruikt hij ook bij een boek over de Baader Meinhof.

God vergeeft de zondaar en plaatst de mens in de 'ruimte'. De tegenspeler uit de laatste film leert de kampbewaakster al voorlezend uiteindelijk te schrijven en te lezen. Al eindigt het verhaal wel met weemoed; de zonde wordt weliswaar uitgewist, de gevolgen niet.

wake

raak de pijn
niet met een blazen

niet met een hand

dek de wond morgen
niet vandaag
nog niet

spreek noch fluister
laat bidden
laat pijn
pijn

wacht
met mij

Parachute

Het klinkt niet alleen vreemd, het is ook vreemd om juist niet op mijn eigen waarneming te vertrouwen. Hoe lang is het geleden dat ik de regie uit handen gaf?
Soms gebeurt het gewoon. Dan overkomen de omstandigheden een mens zoals rovers en piraten. Niet altijd, maar niet weinig toch bemerkte ik dat in die omstandigheden ook kansen zijn op ontmoetingen met Barmhartige Samaritanen en engelen van God. Dan blijken er valschermen op je rug te zijn.

Een gezonddenkend mens moet wel iets overwinnen om zichzelf over te geven aan een ander. Toch doen we dat voortdurend. In de bus vertrouw ik erop dat de chauffeur zijn bus besturen kan en de weg weet. En als de kinderen de hoek omgaan op weg naar school en zonder mij de weg vervolgen, zal ik hen wel moeten laten gaan en erop vertrouwen dat de omgeving veilig genoeg is om niet te hoeven ingrijpen. Al ben ik wel eens stilletjes achter hen de hoek mee omgegaan om hen van verre te bespieden, moet dit geen patroon worden.

Augustinus spreekt in zijn Confessiones over de sprong in het geloof. De Vader zal je echt wel opvangen, zegt hij. Zo is de aard van God. Hij laat geen mens verloren gaan. Geef je maar over. Toe maar. Spring maar van de hoge...
Bij het parachutespringen heb ik begrepen dat de springer de sprongen bijhoudt. Een gelovige is in zekere zin een parachutespringer die zijn sprongen bijhoudt. Hoe lang is het echter geleden dat ik gesprongen heb? Het behoort tot de 'corebusiness' van de gelovige dat hij zich overgeeft en stappen doet in geloof. Ja, toch? Of is dat overdreven? Misschien moet ik er niet te lang over nadenken...

Wanneer was ook al weer mijn laatste sprong?

Brood

Soms voelen de zaken schraal. Dan mis ik diepgang, het hart.

Aristoteles sprak over het hart als de instantie zonder wie de zintuigen niet kunnen functioneren. Hoe luister en kijk je? Hoe neem je de omgeving en de ander waar?
Met het hart de zaken beschouwen voelt niet altijd prettig. Soms ervaar je de schraalheid der dingen juist, omdat je met het hart 'denkt'. Wie zo overvloedig met het hart voelt, verlangt vaak naar een ander blikveld en een goed geluid en leeft met het hartstochtelijke gemis.

In het Onze Vader mag ik bidden om het dagelijks brood. Voedsel, zo ook voor het hart. Een mens leeft namelijk niet van brood alleen maar van elk woord dat van God komt. Iemand legde aan mij uit dat het 'komen' van God, gelezen mag worden als 'procesmatig'. Terwijl ik dus leef in de schraalheid is er toch altijd een woord dat als brood is voor de ziel. Vandaag sprak een broeder in het geloof over de liefde als kracht.

Tussen de vele woorden die gesproken zijn, heb ík genoten van deze mens en zijn gelovig woord.

Spontaan

Spontaniteit is belangrijk. Eigenlijk vind ik het belangrijker dan vroeger. Voorheen was ik een spontaan kind dat langzaamaan bij het klimmen van de jaren ging beseffen dat dat geen geaccepteerde karaktereigenschap is. Vooral als je als beroep predikant hebt gekozen lijkt spontaniteit niet zo geaccepteerd. Nu ben ik echter op een punt dat ik merk dat spontaniteit een noodzaak is. Ondanks de angst om de nek uit te steken of een fout te maken met het risico dat je daarop wordt afgerekend, zou ik gaarne terugkeren bij die naïeve kracht om het gewoon te doen. Te gaan, zomaar...

Vorige week hoorde ik spreken over de kracht van de Geest en over de obstakels van de kritische geest van de moderne mens. Ik denk zelf ook te veel na.

Geloof als een kind!

Hemel

Vier dagen mocht ik in een voorstad van Londen doorbrengen. Ik verbleef in het Holiday Inn hotel, the Express. Ik deelde een kamer om de kosten te delen. Elke ochtend genoot ik van het Continental breakfast.
Op ruim een kwartier lopen, bevond zich de conferentieruimte waar de gehele dag door lezingen waren. De zaal had een laag plafond en na een dag confereren was de frisse wind waar geregeld over gesproken werd, moeilijker in te denken.
In het begin moest ik er wel in komen. De muziek die de band speelde laat zich moeilijk vergelijken met het Liedboek of iets dergelijks. Maar gaandeweg swingde ik steeds vrijmoediger mee.
De gesproken woorden zijn onvergelijkbaar met de reguliere preken in een doorsnee gemeente. Ze hadden een zeer aansprekende lading. De sprekers van dienst spraken soms twee uur achter elkaar en toch verveelde ik me niet! Integendeel. Ik had er voor gekozen om geen opschrijfboekje mee te nemen. Ik wilde ongehinderd 'luisteren'. Ik heb nieuwe energie aangereikt gekregen. Vuur en passie.
Bijzonder vond ik het om op de laatste dag te bidden met de leider van een grote gemeente uit Toronto. Hij gaf me een paar belangrijke aandachtspunten mee. We baden samen in groepjes van vier. In mijn groepje zat ook nog een jongeman uit Letland.

Nu ben ik terug in Nederland. Ik moet enigzins wennen aan de drukke gezinssituatie. Dat gaat vandaag alweer beter, trouwens.
Ik heb mooie kado's gekocht: typische Engelse taxi en bus en een vliegtuigmodel van de Easyjet waarmee ik overgevlogen ben, voor de jongens. Meisjesparfum van Hello Kitty voor Jessie en een knuffelbeer voor Jade. De kinderen hebben mij liefdevol ontvangen met tekeningen en gedicht.
Karin heeft het weliswaar druk gehad, maar ze heeft het allemaal opgevangen opdat ik gezegend mocht worden. En dat is gebeurd. Ik heb een stukje 'hemel' mogen proeven.